System rekuperacji ma za zadanie stale wymieniać powietrze w domu, przy jednoczesnym odzyskiwaniu ciepła. Gdy działa prawidłowo, nie zwraca na siebie uwagi, a komfort życia pozostaje na wysokim poziomie. Jeśli jednak coś zaczyna działać nieprawidłowo, pojawiają się konkretne objawy, które trudno zignorować. Warto wiedzieć, co może świadczyć o awarii lub złej regulacji instalacji.
Zła jakość powietrza w pomieszczeniach
Jednym z pierwszych objawów niesprawnej rekuperacji jest pogorszenie jakości powietrza w domu. Mieszkańcy mogą zauważyć uczucie duszności, zaduch lub brak świeżości nawet przy zamkniętych oknach. Taki stan świadczy o tym, że system nie dostarcza odpowiedniej ilości powietrza nawiewanego, co może wynikać z zatkanych filtrów lub niewydolnych wentylatorów. Powietrze staje się ciężkie i nieprzyjemne, mimo że rekuperator powinien dbać o jego stałą wymianę.
Objaw ten często nasila się w nocy lub w pomieszczeniach zamkniętych, takich jak sypialnie. Po przebudzeniu można odczuwać ból głowy, senność lub suchość w ustach, co świadczy o zbyt wysokim stężeniu dwutlenku węgla. Jeżeli domownicy zaczynają otwierać okna, by lepiej się poczuć, to znak, że wentylacja mechaniczna przestaje spełniać swoją funkcję. W dobrze działającym systemie rekuperacji nie powinno być potrzeby dodatkowego wietrzenia.
W skrajnych przypadkach dochodzi do pojawienia się zapachów, które normalnie powinny być usuwane przez wywiewy. Może to być zapach gotowania, wilgoci lub nawet dymu papierosowego, który nie powinien się rozprzestrzeniać po całym domu. Jeśli zapachy utrzymują się długo, a powietrze nie jest neutralne, to jasny sygnał, że rekuperacja nie działa prawidłowo.
Nadmierna wilgoć lub przesuszenie powietrza
Niewłaściwa praca rekuperatora może prowadzić do zaburzeń w poziomie wilgotności powietrza. Jeśli w domu pojawia się nadmierna wilgoć, może to oznaczać, że system nie usuwa skutecznie powietrza z pomieszczeń mokrych, takich jak kuchnia czy łazienka. W efekcie na oknach zaczynają się pojawiać skropliny, a na ścianach w rogach mogą rozwijać się pleśnie. Długotrwałe zawilgocenie jest nie tylko niekomfortowe, ale też szkodliwe dla zdrowia i konstrukcji budynku.
Z drugiej strony, nadmierne przesuszenie powietrza również jest objawem niewłaściwej pracy systemu. W przypadku rekuperacji bez wymiennika entalpicznego, powietrze z zewnątrz może być zbyt suche, szczególnie zimą. Jednak jeśli wilgotność wewnętrzna spada do poziomu 20–30%, a rekuperator działa w pełni mocy, warto sprawdzić jego parametry. Może się okazać, że nawiewane powietrze jest zbyt suche przez złą konfigurację przepływów lub niewłaściwie dobrany tryb pracy.
Wilgotność w domu powinna utrzymywać się na poziomie 40–60%. Gdy odbiega od tej normy przez dłuższy czas, organizm zaczyna reagować: wysycha śluzówka nosa, pojawiają się podrażnienia gardła i oczu, zwiększa się podatność na infekcje. W takich sytuacjach warto rozważyć korektę ustawień systemu lub zastosowanie nawilżacza powietrza, jeśli nie ma wymiennika z odzyskiem wilgoci.
Hałas i drgania dochodzące z rekuperatora
Prawidłowo działająca rekuperacja pracuje cicho i niemal niezauważalnie. Jeśli jednak z urządzenia dochodzą nietypowe dźwięki, może to świadczyć o problemach technicznych. Najczęściej pojawiają się szumy, buczenie, stukanie lub cykliczne wibracje, które wcześniej nie występowały. Taki hałas może mieć różne przyczyny, od zabrudzonych wentylatorów po poluzowane mocowania lub uszkodzone łożyska.
Wibracje często są przenoszone na konstrukcję budynku, zwłaszcza gdy rekuperator jest zamontowany na poddaszu lub w kotłowni. Użytkownicy mogą słyszeć je w sypialni, salonie lub łazience, co znacznie obniża komfort życia. Jeśli urządzenie wcześniej działało cicho, a obecnie generuje wyraźny hałas, warto je odłączyć i skontrolować wszystkie elementy montażowe oraz stan wirników. W niektórych przypadkach konieczne może być wyważenie wentylatora lub jego wymiana.
Zdarza się także, że hałas powstaje w kanałach wentylacyjnych i wynika z niewłaściwego ustawienia przepływu powietrza. Zbyt duża prędkość nawiewu powoduje świszczenie, które jest słyszalne w kratkach wentylacyjnych. Ten problem często można rozwiązać przez odpowiednią regulację przepływów lub wymianę anemostatów na modele o niższym oporze. Należy pamiętać, że każda zmiana głośności pracy rekuperatora powinna być sygnałem do przeprowadzenia przeglądu.
Zmniejszony przepływ powietrza w pomieszczeniach
Kolejnym wyraźnym objawem problemów z rekuperacją jest osłabiony przepływ powietrza w nawiewach lub wyciągach. Jeśli użytkownik zauważa, że z kratek leci mniej powietrza niż wcześniej, może to oznaczać częściowe zatkanie przewodów lub zapchane filtry. Czasem przyczyną są też źle ustawione przepustnice albo awaria jednego z wentylatorów. W każdym przypadku warto sprawdzić stan całego układu nawiewno-wywiewnego.
Ograniczony przepływ powietrza skutkuje pogorszeniem działania wentylacji w całym domu. W łazience może to powodować zawilgocenie, a w kuchni brak skutecznego odprowadzania zapachów. W salonie lub sypialni pojawia się uczucie zaduchu i braku świeżego powietrza, mimo że rekuperator jest uruchomiony. Dodatkowo może dojść do nierównowagi ciśnień, co skutkuje zasysaniem zimnego powietrza z zewnątrz przez nieszczelności w oknach lub drzwiach.
W takiej sytuacji niezbędna jest inspekcja filtrów, anemostatów i samych przewodów wentylacyjnych. Jeśli po czyszczeniu nie nastąpi poprawa, może to oznaczać awarię wentylatora, uszkodzenie płyty sterującej lub spadek napięcia zasilania. System rekuperacji powinien działać równomiernie w całym budynku, dlatego każde odchylenie od normy należy dokładnie sprawdzić.
Wzrost zużycia energii i niższa efektywność ogrzewania
Jednym z mniej oczywistych, ale istotnych objawów źle działającej rekuperacji jest wzrost kosztów ogrzewania. Jeśli mimo zamkniętych okien i poprawnie ustawionego pieca temperatura w domu spada lub trudno ją utrzymać, może to oznaczać utratę ciepła przez wentylację. W rekuperatorze może dochodzić do nieefektywnego odzysku energii, np. z powodu zabrudzonego wymiennika, nieszczelnych kanałów lub uszkodzonego czujnika temperatury.
Brak odpowiedniego odzysku ciepła prowadzi do większego zapotrzebowania na energię grzewczą. Ogrzewanie musi pracować intensywniej, by zrekompensować straty. W przypadku domów pasywnych lub energooszczędnych, gdzie rekuperacja jest kluczowym elementem, taki stan szybko staje się zauważalny. Użytkownik może też zauważyć różnice w temperaturze między poszczególnymi pomieszczeniami, co oznacza zaburzenie równowagi w przepływie powietrza.
Efektywność energetyczna rekuperatora powinna być monitorowana szczególnie w sezonie zimowym, gdy różnica temperatur wewnątrz i na zewnątrz jest największa. Jeśli system nie zapewnia komfortu cieplnego mimo poprawnych ustawień, może to być objaw ukrytej awarii. Dobrze działająca rekuperacja obniża zużycie energii, a nie je zwiększa. Dlatego każda zmiana w rachunkach powinna skłonić do przeglądu instalacji.
Autor: Norbert Jakielski
Zobacz też:
Komentarze